GÜNCEL

Eski Çağlardan Tuhaf Vergiler

(Yazarın vergialgi.net internet sitesinde yayımlanmış makalesidir)

Tarih boyunca dünyanın değişik yörelerinde çok sayıda garip, olağandışı ve tuhaf verginin konulduğunu görüyoruz. Bu vergilerin bir kısmı devlete ek gelir sağlama amacına yönelikken, bir kısmı sosyal değişimleri teşvik amacıyla konulmuşlardı. Aşağıda bu nitelikli vergilerden bazılarını dikkatinize sunuyoruz:

- Eski Mısırda yemek pişirmede kullanılan yağ vergiye tabiydi. Pişirme yağı firavunun tekelindeydi ve bu tekelden satın alınması mecburiydi. Önceden satın alınmış yağın tekrar kullanılması da yasaktı.

- “Para kötü kokmaz” lafı bir Latince deyimdir. MS 1. yüzyılda Roma İmparatoru Vaspasyan insan idrarını vergiye tabi tutmuştu. İdrar satın alanlar bu vergiyi ödemekteydiler. Pisuarlardan toplanan idrar, tabaklama ile amonyak içeriği dolayısıyla temizleme ve beyazlatma gibi muhtelif kimyasal işlemlerde kullanılıyordu. Toplayıcılarından bu değerli idrarı temin edenler ise anılan verginin mükellefiydiler.

- Eski Roma’da, belli bir süre çalıştırdıktan sonra veya bir bedel karşılığında sahiplerinin kölelerini azat etmeleri normal karşılanırdı. Yaşamı boyunca farklı yerlerde çalışma olanağı bulan ve para biriktirebilen köleler özgürlükleri için gerekli olan parayı biriktirebilirlerdi. Roma devleti, kölelerin özgürlükleri için ödedikleri bu bedeli vergiye tabi tutmuştu.

- Orta çağlarda Avrupa devletleri sabuna vergi koymuşlardı. Bu vergi uzun yıllar uygulamada kaldı. İngiltere bu vergiyi 1835 yılına kadar yürürlükten kaldırmadı.

- 1705 yılında Rus Çarı Deli Petro, sakal üzerine vergi koymuştu. Petro’nun bu vergiden amacı, ülkesindeki erkeklerin Batı Avrupalılar gibi traşlı olmalarını sağlamaktı.

- Bir zamanlar Fransa’da “gabelle”adı verilen bir tuz vergisi bulunurdu. Bu vergi Fransızlar arasında o denli infial yaratmıştı ki meşhur Fransız Devrimine yol açan etkenlerden biri olduğu söylenir.

- 1885 yılında Kanada Çinliler için kelle vergisi getirdi. Bu vergi ülkeye giren her bir Çinli göçmenden alınırdı. Bu vergi bazı istisnalar dışında Çinlilerin Kanada’ya girişlerinin yasaklandığı 1923 yılına kadar uygulandı.

İbrahim Yumuşak
Yeminli Mali Müşavir